We waren tot voor kort in de veronderstelling dat het vast goed business doen is in een land als Costa Rica; dat nog minder dan 2% inkomstenbelasting heft- en van vennootschaps- en vermogensbelasting hebben ze hier zelfs nog nooit gehoord. Maar goed, uiterlijke schijn bedriegt vaak en de werkelijkheid zit meestal veel gecompliceerder in elkaar dan je in eerste instantie denkt... daar kom je dan langzaam maar zeker na een paar jaar achter. Nu we goeie vriendjes zijn geworden met zowel Alfred en Andrea als met Brigitte en haar zus, allemaal mensen uit Cahuita die een eigen bedrijf in de toeristische sector hebben, zijn ons wel een paar dingen duidelijk geworden. Als je denkt dat Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder, teveel regeltjes heeft en overgeburocratiseerd is: het kan elders op de wereld allemaal nog veeeeel erger!!!! In Costa Rica bijvoorbeeld, waar de burocratie zulke kafka-eske proporties aanneemt, dat het op het zelf-destructieve af is (maar dat schijnt dan weer cultureel bepaald te zijn). Twintig langjarige en peperdure procedures voor een simpele bouwvergunning, bij evenzoveel hardnekkig langs elkaar heen werkende overheidsinstellingen, dat is hier de norm. Vandaar dat dagblad La Nación nu een prijsvraag heeft uitgeroepen van: ¨Wat is de meest absurde trámite (procedure) van het land?¨ Waarvoor moet je met de meest overbodige, dure en moeilijk verkrijgbare documenten om 3 uur ´s nachts al in de rij gaan staan om nog geholpen te worden (ik overdrijf het niet) op dezelfde dag? Denk dat Migración dan wel een goede kans maakt om die prijs te gaan winnen, maar zo zijn er tal van overheids-instellingen meer: op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, woningbouw, telecom, wegen etc. etc., die de concurrentie makkelijk aankunnen. De burocratie en horror-papierwinkel die in dit land overal voor nodig schijnt te zijn, werkt ronduit verlammend en de economische ontwikkeling, altijd al zorgelijk in dit deel van de wereld, heeft daar enorm onder te lijden. Gevolg is dat veel burgers en bedrijven de overheid dan maar negeren en gewoon doen wat ze willen, zonder vergunningen en ander duur en omslachtig gedoe. Dat kan heel lang goed gaan, als je dan maar de juiste inspecteur geregeld genoeg flappen toeschuift, zo werkt dat hier nu eenmaal. Ook dat, die zogenaamde informele economie, met bijbehorende corruptie, is cultureel bepaald en erg uitgebreid hier, misschien nog wel groter dan de officiële economie. Om een voorbeeld te geven: een Costaricaanse alcoholvergunning kost omgerekend € 12.000 en er worden er, in een soort loterij-systeem, maar heel weinig afgegeven elk jaar. Maar ja, de meeste hotels e.d. willen hun gasten wel een flesje bier kunnen bieden, dus hebben ze dat gewoon in de koelkast staan, zonder eerst zo´n dure kroegvergunning te kopen. Nu gaat het ook maar om verkoop op heel kleine schaal; om een paar flesjes die in de koelkast liggen, meer is het niet. Maar geheid dat ze dan een heerschap van de Municipalidad, da´s de gemeente, over de vloer krijgen die alle koelkasten in het pand komt inspecteren (echt waar). Als hij dan clandestien bier vindt, is hij als een kind zo blij, want dat betekent dat hij zijn karige salaris met een flinke maandelijkse ´mordida´ (letterlijk: een hapje) kan komen aanvullen. Elk restaurant of hotel, waar geen lichtbak van de brouwerij buitenhangt, is in hun optiek een clandestien drankhol en da´s een goede reden om elke maand een deel van de (vermeende) omzet op te komen stofzuigeren! Bijna elke ondernemer in de toerisme-branche heeft wel last van dergelijke afpersingspraktijken, die hier overigens niet gepleegd worden door de mafia, maar gewoon door uw eigen overheid...zowel door personeel van gemeenten, kantons, provincies, politiekorpsen en de diverse ministeries met steeds weer nieuwe regels en voorschriften (zo bizar heb je ze zelfs in Europa niet) ....en allemaal willen ze geld zien. Want diezelfde overheid heeft namelijk geen geld om hun personeel een fatsoenlijk salaris uit te betalen, dat is weer een indirect gevolg van die fantastische 1,8% inkomstenbelasting. Toch moeten ze hun gezin onderhouden in het relatief dure Costa Rica, dus dan krijg je vanzelf dit soort praktijken, allemaal heel erg logisch, als je er eventjes over doordenkt.
Mede een reden dat horeca-bedrijven die de Tico´s zelf runnen, vaak alcoholvrij zijn: de zogenaamde Soda-restaurantjes...de naam zegt het al, daar kun je slechts frisdrank bij je eten bestellen. Dat lijkt de enige manier om de informele Taxman te slim af te zijn. Klagen bij de chef in de trant van: ¨uw personeel perst mij af!¨ helpt niet, omdat chef op zijn beurt ook weer zijn ´mordida´ krijgt. Daarbij is bier verkopen zonder vergunning illegaal en strafbaar; in ieder geval heb je geen poot om op te staan bij het klagen. Verspilde moeite om naar het gemeentehuis, 20 km verderop in ons geval, te rijden. Zucht. De Reggaebar heeft uiteindelijk maar een drankvergunning gekocht (waar de eigenaar overigens jaren voor moest werken en sparen in Italië) want daar gebeurt de verkoop gewoon openlijk aan het strand en ze werden daar dus constant en van alle kanten belaagd door allerlei parasiterende overheidsdienaren. Alfred en Andrea hebben hun bier verstopt in een watergekoelde bak op wieltjes en alcoholica staan niet op de kaart daar (maar ze verkopen ze wel). Brigitte heeft haar hele koelkast uiteindelijk maar weggedaan, want al die ´mordidas´ waren gewoon niet meer op te brengen uiteindelijk. Toen meneer Taxman daarna zijn maandelijkse hapje kwam innen, keek hij lelijk op zijn neus dat de koelkast weg was en hij was dan ook bepaald niet blij. Er volgde een plotselinge inspectie van hun nieuwe Infowinkel aan Black Beach, waarbij alle kasten en koelkasten opengetrokken werden door het heerschap van de ´Muni´...zonder huiszoekingsbevel of wat dan ook, mind you. Maar in heel het pand werd geen druppel alcohol aangetroffen, helaas voor hem...maar gelukkig voor de dames dan. Hoewel, een dag of wat later reed ik met Brigitte mee om een aantal paardrijklanten op te halen in een luxe yoga-resort in de jungle....toen we door het dorp terugreden met de klanten in de SUV, werd ze staande gehouden door de Taxman. En een half uur lang doorgezaagd in de brandende zon, waar de drie Amerikaanse dames natuurlijk niets van verstonden of begrepen...maar goed, daar had hij natuurlijk geen boodschap aan. Wel had ik de gelegenheid om hem eens goed te bekijken: een verzuurde engerd van het zuiverste water; net de Library Policeman (voor wie bekend is met het oeuvre van Stephen King): vadsig met hebberige varkensoogjes en een vreemd slissend splaakgeblek. Maar hoewel B. hem uitnodigde om er eens in alle rust over te komen praten, bleef hij ontevreden en boos. Paar dagen later: Infowinkel aan Black Beach door de Municipalidad verzegeld (gesloten) met stickers op ramen en deuren waarop stond: ¨Wie deze zegels weghaalt, hangt een gevangenisstraf van 3 maanden tot 2 jaar boven het hoofd¨(ja echt.) B. flink over de rooie plankgas naar Bri Bri gescheurd (daar huist de Muni Talamanca, waar Cahuita onder valt) om te vragen wat hier nou weer de bedoeling van was? Ja, mevrouw B., onze inspecteur heeft geconstateerd dat uw nieuw geopende inrichting (waar alleen informatie verstrekt wordt) niet aan onze zonerings- en bestemmingsplan-voorschriften voldoet. Daarom is hij nu verzegeld (jaja) maar u mag bij ons een paar boetes betalen en nieuwe trámites opstarten (procedures dus)...van zoveel honderd dollar per stuk, dan halen we vandaag nog die zegels weer weg. Zo gezegd, zo gedaan. Dat is het verschil tussen belastingheffing in NL en CR...daarginds krijg een fijne, blauwe envelop met een hoge, maar onpersoonlijke aanslag. Hier betaal je officieel een fooi, maar dan....cometh the Taxman, hoogstpersoonlijk bij u in de keuken. Betalen moet je eindelijk toch, want overal op de wereld wordt de bevolking geplukt en dat was ook altijd al zo (lees maar eens iets over de geschiedenis van belastingheffing, heel verbijsterend allemaal!). Brigitte (en vele anderen met haar) zou eigenlijk voet bij stuk moeten houden. Immers, het geven van informatie en het verstrekken van drukwerk- dat is wat ze doet in de Infoshop aan Black Beach- is in een democratisch bestuurd land (en dat is Costa Rica, dat roepen ze tenminste altijd om het hardst) bij Grondwet geregeld , vrijgesteld van vergunningsplicht en belastingheffing. Ze zou het eigenlijk hogerop moeten zoeken en aanvechten, want ze heeft het gelijk en de wet aan haar zijde. Maar ja, ¨Go with the flow´is hier het devies, die stofzuigerende ambtenaartjes moet je niet teveel tegen de haren instrijken blijkbaar, anders kun je je business in Costa Rica wel sluiten. En inpakken en wegwezen. Leuk dan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten